Moby: 18 (Mute)

Με λένε Moby.

Τραβιέμαι με τη μουσική εδώ και δυο-τρεις δεκαετίες.
Έχω αποδείξει ότι είμαι πολύ καλός σε πολλά: techno, house, punk, ambient, σκληρό κιθαριστικό rock.
Με το "Play", το άλμπουμ μου του 1999, πέτυχα να βρω μια ιδανική συνταγή για ονειρικούς ρυθμούς γραμμένη στη γλώσσα της electronica.

Όπως το περίμενα, σχεδόν όλα τα κομμάτια του άλμπουμ εκείνου έγιναν μεγάλες επιτυχίες. Το πιο δυνατό τους χαρακτηριστικό αποδείχθηκε ότι ήταν η ονειρική, κινηματογραφική τους αίσθηση, με άμεσο αποτέλεσμα την αξιοποίησή τους στην ηχητική επένδυση διαφημίσεων (και, ασφαλώς, την ακόλουθη περαιτέρω προβολή τους).

Με το "Play" έβγαλα πολλά λεφτά. Μου άρεσε αυτό. Δεν είναι κακό να βγάζεις λεφτά. Κακοί είναι οι περισσότεροι από τους ευρέως διαδεδομένους τρόπους για να το επιτύχεις. Αποφάσισα λοιπόν να φτιάξω ένα καινούριο άλμπουμ, που να είναι όπως το "Play". Όχι ίδιο, αλλά όμοιο. Η απόλυτα φυσική του συνέχεια. Για να μην αφήσω μάλιστα τις κακές γλώσσες να λένε ότι στέρεψε η έμπνευσή μου και τα σχετικά, το έκανα γενναιόδωρο σε διάρκεια, με 18 κομμάτια που ανταποκρίνονται πλήρως στις ποιοτικές σας απαιτήσεις από εμένα με βάση τη μέχρι σήμερα καλλιτεχνική μου πορεία.

Καταλαβαίνετε λοιπόν τώρα γιατί σας κοιτάζω με τέτοιο καμάρι από το εξώφυλλό του, ντυμένος αστροναύτης (εντάξει, το ξέρετε ότι πάντα μου άρεσε να σας δουλεύω λιγάκι), καθώς σπεύδετε κατά εκατομμύρια να το αγοράσετε.

Μαμά, δεν είμαι καταπληκτικός; Είδες που μου έλεγες να γίνω δικηγόρος;

Lou Reed: Perfect Night Live In London (Reprise)

Στην κατά-Lou Reed «τέλεια νύχτα» το Χθες τινάζει τη σκόνη από τα πέτα του σακακιού του, χτενίζει με τα δάχτυλα τα μαλλιά και μπαίνει με το κεφάλι ψηλά στην πολύφωτη σάλα του χορού που δίνει το Σήμερα.

Τα τραγούδια μοιάζουν να έρχονται από παντού: “I'll Be Your Mirror” από την περίοδο των Velvet Underground (1967), “Vicious” και “Perfect Day” από το “Transformer” (1972), “Kids” από το «Berlin» (1973), “Coney Island Baby” και “New Sensations” από τα ομώνυμα άλμπουμ του 1976 και του 1984 αντίστοιχα, “Dirty Blvd” και “Busload Of Faith” από το “New York” (1989), “Sex With Your Parents” και “Riptide” από “Set The Twilight Reeling” (1996) αλλά και τρία νέα κομμάτια από μια θεατρική συνεργασία με τον Robert Wilson. Τραγούδια σπουδαία, σε κινήσεις κυκλωτικές, που δίχως κόπο αιφνιδιάζουν και ταρακουνούν κάθε ακροατή βαριεστημένο από τις όλο και πιο προβλέψιμες εκφάνσεις της «τρέχουσας παραγωγής».

Η ακουστική προσέγγιση βοηθά τα μέγιστα, καθώς αποκαλύπτει την εκθαμβωτική φλέβα της τραγουδοποιίας του Reed και ξεγυμνώνει τον πυρήνα της έμπνευσης στιγμών από τις κλασικές της pop και rock ιστορίας, φωτίζοντας το χώρο της ακρόασης με τη λάμψη και την αύρα που χαρακτηρίζουν τους ελάχιστους, αληθινά μεγάλους.

Η «Τέλεια Νύχτα» έλαβε χώρα στο Royal Festival Hall του Λονδίνου τον Ιούλιο του 1997, η δε ηχογράφηση αιχμαλώτισε τη μαγεία της βραδιάς σαν τζίνι στο μπουκάλι.

The Magnetic Fields: Get Lost! (Setanta)

Άλλο και τούτο! Σπρώχνω την πόρτα ενός σαλούν του Νάσβιλ και μπαίνω σε μια σάλα όπου οι γελαδάρηδες τα πίνουν με υπόκρουση νεορομαντικούς σύνθυ-pop ήχους του '80!
Στη θέση του αλεξίσφαιρου πιανίστα, επικεφαλής του πενταμελούς σχήματος των Magnetic Fields, ο πολυπράγμων Νεοϋορκέζος Stephin Merritt, υπονομευτής κάθε rock στερεότυπου και επαγγελματίας ερασιτέχνης, σε ιστορίες πράου λυρισμού και ξεσπαθωμένης φαντασίας.

Ενώ σκουπίζει τον πάγκο με την πετσέτα του, ο μπάρμαν σκύβει και μου εμπιστεύεται πως παίζουν τα τραγούδια του πέμπτου δίσκου τους.
Μπα!, λέω. Με τέτοια αμεσότητα πρωτολείου; Για βάλε ακόμη ένα διπλό, να τους ακούσουμε και στο υλικό του συνοδευτικού μπόνους CD.

Γιατί "Μυστήριο Τρένο";

Train train, comin' 'round, 'round the bend

Σωστό είναι να κάνουμε τις συστάσεις.

“Mystery Train” είναι ο τίτλος ενός τραγουδιού των Herman (Junior) Parker και Sam Phillips που έκανε επιτυχία ο Elvis Presley το 1955. 

Ήταν το τελευταίο σινγκλ που ηχογράφησε για την ιστορική δισκογραφική του Μέμφις Sun Records. Ταυτόχρονα υπήρξε η πρώτη του κυκλοφορία που ανέβηκε στο Νο.1 του πίνακα επιτυχιών, ανοίγοντας το δρόμο για το συμβόλαιο συνεργασίας του με την RCA, την ακόλουθη τεράστια επιτυχία του και την ευρύτατη διάδοση του rock ‘n’ roll.

Δεν είναι τυχαίο που ο Greil Marcus δίνει, συμβολικά, τον ίδιο τίτλο με το τραγούδι εκείνο στο βιβλίο του “Mystery Train” (Plume, 1975), ένα από τα καλύτερα βιβλία που έχουν γραφτεί ποτέ με αφορμή και αντικείμενο το ροκ.

“Mystery Train” είναι επίσης ο τίτλος του φιλμ που γύρισε το 1989 ο Jim Jarmusch με βασικό άξονα της πλοκής την εμμονή ενός ζευγαριού νεαρών Απωανατολιτών με την Αμερική της δεκαετίας του 1950 και τη δυτική κουλτούρα έτσι όπως εκφράστηκε –και μυθοποιήθηκε– μέσω του rock ‘n’ roll.

Συνεπώς ο τίτλος «Μυστήριο Τρένο» μπορεί, μεταφορικά, να δώσει το στίγμα μιας ενότητας περιεχομένου που ψάχνει, φιλτράρει, σχολιάζει,  προτείνει πολιτιστικές εκφράσεις μέσα από «προϊόντα» όπως είναι οι δίσκοι, οι ταινίες, οι συναυλίες, οι εκδόσεις, οι ιντερνετικοί τόποι κλπ προκειμένου να θέσει το πλαίσιο μιας δημόσιας ανάρτησης (και, σε ένα δεύτερο βήμα, συζήτησης), θέμα της οποίας είναι η ζωή με-και-για τη μουσική που αγαπάμε.
Παράλληλα στην ενότητα αυτή θα αναφερόμαστε επιλεκτικά και στις εξελίξεις από το χώρο της μουσικής αλλά και της εκδοτικής βιομηχανίας, κλάδους της επιχειρηματικής δραστηριότητας που είναι αλληλένδετοι με τις πολιτιστικές δράσεις και εξελίξεις.

Υπάρχει βέβαια και μια ακόμα προσέγγιση, με έρεισμα στη «δική μας» αργκό, που μπορεί να έχει ή να μην έχει καταβολή στο τραγούδι του Elvis: Λέγοντας στην καθομιλουμένη «μυστήριο τρένο» (πχ «αυτός ο τύπος είναι μυστήριο τρένο») εννοούμε τον άνθρωπο εκείνο που έχει μια ιδιαίτερη, και ίσως κάπως ανεξιχνίαστη, προσωπικότητα. Δεν είναι απαραίτητα χειρότερος ή καλύτερος από τους υπόλοιπους, είναι όμως διαφορετικός, με αντιλήψεις και ενδιαφέροντα που ξεφεύγουν από το μέσο όρο, από τα συνηθισμένα ή τα αναμενόμενα, ίσως πιο κριτικός και εκλεκτικός στον τρόπο με το οποίο αξιολογεί τα πράγματα, με κεραίες τεντωμένες στην αναζήτηση του νέου, του ασυνήθιστου, του ριζοσπαστικού.
Όπως δηλαδή (θα) είναι και η θεματολογία αυτού του ιστολογίου-οχήματος ειδήσεων και ιδεών, που, έπειτα από ένα διάστημα αποκλειστικής φιλοξενίας στις σελίδες του περιοδικού HiTECH, αφήνεται πλέον ως ψηφιακό μήνυμα στο μπουκάλι στον εξ ορισμού οικείο χώρο του.

Τριάντα Χρόνια MTV

Ήταν ένα λεπτό μετά τα μεσάνυχτα του Σαββάτου 1ης Αυγούστου του 1981 όταν ξεκίνησε η πρώτη μετάδοση του MTV, ενός τηλεοπτικού καναλιού με αποκλειστικό περιεχόμενο μουσικά κλιπ σε πρόγραμμα που κάλυπτε 24 ώρες την ημέρα, επτά μέρες τη βδομάδα. Αφού ακούστηκε η λιτή αλλά και περιεκτική εισαγωγή “κυρίες και κύριοι… rock ‘n’ roll!” το πρώτο τραγούδι που μετέδωσε ήταν το “Video Killed The Radio Star” του βρετανικού pop συνόλου Buggles.

Το κοινό στο οποίο στόχευε το MTV ήταν κυρίως έφηβοι και νεαροί ενήλικες, παιδιά που είχαν μεγαλώσει σε ένα προστατευμένο και με πολλές παροχές περιβάλλον και που, στην επιδίωξή τους να διαχωρίσουν τη θέση τους από εκείνη των γονιών τους, αναζητούσαν σημεία αναφοράς που να μπορούν να λειτουργήσουν ως πόλοι ομαδοποίησης και ανάπτυξης ιδιαίτερης κοινωνικής ταυτότητας.
Η ύπαρξη, για πρώτη φορά, ενός μέσου που εξασφάλιζε σημαντική και διαρκή προβολή στα μουσικά βίντεο έδωσε μεγάλη ώθηση στην παραγωγή των βιντεοκλίπ, ανέδειξε ταλαντούχους σκηνοθέτες αλλά και ενθάρρυνε με πολλούς τρόπους τη μετεξέλιξη των μουσικών βίντεο από στοιχειώδεις οπτικοποιήσεις τραγουδιών, που υπήρξαν αρχικά, σε μια νέα μορφή τέχνης με ιδιαίτερη έμφαση στην αισθητική της εικόνας. Παράλληλα πρόσφερε ένα πρώτης τάξης, στοχευμένο και αποτελεσματικό εργαλείο προώθησης ρεπερτορίου στα τμήματα marketing των δισκογραφικών εταιρειών, η βέλτιστη αξιοποίηση του οποίου συνέβαλε πολύ στην επιτυχία συνόλων όπως οι Duran Duran αλλά στη δημιουργία «φαινομένων» όπως η Madonna.
Ξαναδιατρέχοντας νοερά τη μέχρι σήμερα ιστορία του MTV, με αφορμή τα τριακοστά του γενέθλια, ως σημαντικότερες επιτυχίες του θα σημειώναμε τον ουσιαστικό ρόλο που έπαιξε στην προβολή και καθιέρωση μουσικών ρευμάτων όπως το hip-hop (στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του 1980) και το εναλλακτικό rock (τη δεκαετία του 1990) αλλά και την ανάδειξη ενός νέου τύπου τηλεοπτικού παρουσιαστή, του “vj” (“video-jockey”, κατά το “disc-jockey”).
Σε κάποιες από τις στιγμές της ιστορίας του MTV που ξεχώρισαν θα αναφερθούμε στη συνέχεια.

2 Δεκεμβρίου 1983

Λίγους μήνες νωρίτερα το “Billie Jean” του Michael Jackson ήταν ένα από τα πρώτα κλιπ έγχρωμου καλλιτέχνη που προβλήθηκε με μεγάλη συχνότητα επανάληψης στο πρόγραμμα του MTV, όμως το “Thriller” ήταν εκείνο που, στα τέλη του 1983, έδωσε νέα καλλιτεχνική έννοια στον όρο «μουσικό βίντεο», με ένα διάρκειας 13 λεπτών κολάζ από ταινίες τρόμου της δεκαετίας του 1950, που είχε την υπογραφή του σκηνοθέτη John Landis. Στο Βιβλίο Ρεκόρ Γκίνες είναι καταγεγραμμένο ως το πιο επιτυχημένο μουσικό βίντεο στην ιστορία του Μέσου.
Μεταγενέστερα ο Jackson θα συνεργαζόταν επίσης με σκηνοθέτες όπως ο Martin Scorsese (στο βιντεοκλίπ του “Bad”), ο John Singleton (“Remember the Time”), ο Spike Lee (“They Don’t Care About Us”) και ο David Fincher (“Who Is It”) ενώ στον Francis Ford Coppola ανάθεσε τη σκηνοθεσία του “Captain EO”, ενός τρισδιάστατου μιούζικαλ που παίχτηκε στα θεματικά πάρκα της Disney.

1 Ιανουαρίου 1985

Η επιτυχία που σημείωσε η δημιουργία ενός μουσικού καναλιού για τη νεολαία οδήγησε στην απόφαση για το ξεκίνημα ενός «αδερφού» καναλιού για το κοινό των πιο «ώριμων» ηλικιακά ακροατών. Έτσι γεννήθηκε το VH1.

10 Μαρτίου 1986

Το εναλλακτικό rock είχε ελάχιστη παρουσία στο πρόγραμμα του MTV μέχρι που άρχισε η δίωρη εκπομπή “120 Minutes”, στην οποία χρωστά πολλά η άνθιση του “indie-rock” και το πέρασμά του στο κύριο ρεύμα των αρχών της δεκαετίας του 1990.

1989

Στον απόηχο του ανανεωμένου ενδιαφέροντος για τους επηρεασμένους από την folk καλλιτέχνες του τέλους των 1980s έγινε το ντεμπούτο της σειράς “MTV Unplugged” στα επεισόδια της οποίας μουσικοί και σύνολα της ηλεκτρικής μουσικής παρουσίαζαν επιτυχίες τους σε απογυμνωμένες διασκευές, με χρήση αποκλειστικά ακουστικών οργάνων. Αρκετές από αυτές κυκλοφόρησαν στη συνέχεια ως μουσικά άλμπουμ. Ένα από τα πιο διάσημα ήταν το “Unplugged In New York” των Nirvana, που κυκλοφόρησε το 1993.

22 Σεπτεμβρίου 1992

Με έντεκα χρόνια ιστορίας στο ενεργητικό του το MTV ήταν πλέον αρκετά ώριμο για αυτοκριτική. Το έπραξε με τη σατιρική σειρά “Beavis and Butt-head” που μεγέθυνε με διασκεδαστικό τρόπο τις ιδιαιτερότητες που είχε η δημογραφική ομάδα των θεατών-οπαδών του MTV.

1992
Πρώτη μετάδοση του “The Real World”, που υπήρξε το πρώτο τηλεπαιχνίδι της κατηγορίας “reality”.

1 Ιουλίου 1997
Με την έναρξη λειτουργίας των “MTV UK” και “MTV Ireland” άρχισε να ξεδιπλώνεται μια σειρά «τοπικών» καναλιών με προσαρμοσμένο ρεπερτόριο, που αριθμεί σήμερα πάνω από 40 τηλεοπτικούς σταθμούς σε χώρες όπως το Πακιστάν, η Νορβηγία και η Κορέα.

2003

Στα Μουσικά Βραβεία MTV του 2003 η Madonna, ντυμένη «γαμπρός», δίνει στις δυο «νύφες» Britney Spears και Christina Aguilera εκείνο οι Βρετανοί ψήφισαν ως «καλύτερο φιλί της δεκαετίας».

12 Σεπτεμβρίου 2010

Στα Μουσικά Βραβεία Βίντεο του 2010 η Lady Gaga εμφανίζεται με «φόρεμα» φτιαγμένο από… κρέας. Έντονες διαμαρτυρίες από τις φιλοζωικές οργανώσεις και αφορμή για τρελό πάρτι στα Μέσα ενημέρωσης.

Vijay Iyer with Prasanna & Nitin Mitta: Tirtha (Act)

Στα σανσκριτικά “Tirtha” σημαίνει «διάβαση ποταμού» κι αυτός είναι ο τίτλος που επιλέγουν τρεις ινδικής καταγωγής Αμερικανοί μουσικοί για το ντεμπούτο άλμπουμ της συνεργασίας τους, δίνοντας ένα πρώτο στίγμα του fusion προσανατολισμού και των νεωτερικών δημιουργικών και ερμηνευτικών τους προθέσεων.
Πρόκειται για τον πιανίστα Vijay Iyer, τον κιθαρίστα Prasanna και τον ερμηνευτή κρουστών (tabla) Nitin Mitta οι οποίοι αναζητούν «τον ήχο μιας νέας πραγματικότητας» (κατά δήλωση του ίδιου του Iyer) σε γειτονιές διαφορετικές όσο η κλασική ινδική παράδοση, ο μινιμαλισμός του Steve Reich, το swing του Duke Ellington, το bebop του Bud Powell.
Παρότι απαιτητικό σε όρους προσήλωσης, εξερευνητικής διάθεσης, και δεκτικότητας για το γόνιμα διαφορετικό, το “Tirtha” θα επιστρέψει σε όσους το εμπιστευτούν πολύ περισσότερα από εκείνα που ζητάει.

Kate Bush: Director’s Cut (Fish People)

Δύσκολο να ερμηνευτεί η κίνηση αυτή της Kate Bush, ειδικά από εμάς που περιμένουμε από αυτή πάντα και μόνο το καλύτερο. Αντί για μια νέα, επίκαιρη μουσική πρόταση με τη σφραγίδα του σπάνιου ταλέντου της, όπως για παράδειγμα εκείνη που είχε επιχειρήσει στο “Aerial” του 2005, στο νέο της άλμπουμ επιστρέφει στο υλικό των παλαιότερων κυκλοφοριών της “The Sensual World” (1989) και “The Red Shoes” (1993) και επιχειρεί μια αναδόμηση τεσσάρων τραγουδιών από το πρώτο και επτά από το δεύτερο.
Η 52άχρονη Αγγλίδα τραγουδίστρια, πιανίστρια και τραγουδοποιός ηχογράφησε εκ νέου κάποια μέρη που δεν την ικανοποιούσαν πια ενώ διατήρησε άλλα. Όλα τα φωνητικά και τα ντραμς αντικαταστάθηκαν με νέες ερμηνείες ενώ τρία τραγούδια επανηχογραφήθηκαν στο σύνολό τους· ανάμεσά τους το “This Woman’s Work” και το “The Sensual World”, που πλέον έχει νέο τίτλο “Flower of the Mountain” και περιλαμβάνει στίχους του Ιρλανδού James Joyce.
Πιστή στη συνήθειά της να καλεί επιλεγμένους ερμηνευτές για συμμετοχή στα άλμπουμ της, η Bush συγκεντρώνει στο Director’s Cut μια ομάδα επώνυμων συνεργατών μεταξύ των οποίων ο Danny Thompson στο μπάσο και η Mica Paris σε δεύτερα φωνητικά.
Γέρνω λοιπόν πίσω, την απολαμβάνω να αξιοποιεί ένα ευρύ οπλοστάσιο στιλιστικών προφίλ και υποστηρικτικών μέσων και να συνδυάζει σε μια εύθραυστη αλλά βέλτιστη ισορροπία την καλλιτεχνική τόλμη με την pop δεξιοτεχνία, προσπερνώ τις αρχικές μου ενστάσεις, και δεν μπορώ παρά να συμφωνήσω με τον Alexis Petridis που γράφει στην Guardian: «η Kate Bush έχει κερδίσει το δικαίωμα να κάνει οτιδήποτε επιθυμεί». 

tUnE-yArDs: Who Kill (4AD)

Οι tUnE-yArDs αποτελούν μουσικό πρότζεκτ της Merrill Garbus, μιας 32άχρονης Αμερικανίδας από το Όκλαντ που προφανώς… της αρέσουν τα δύσκολα και τα σύνθετα. 

Φιλόδοξο, τολμηρά πειραματικό και ξέχειλο από μουσικές ιδέες, το “Who Kill” είναι το δεύτερο άλμπουμ της μετά το “Bird-Brains”. Σε σχέση με τον πρωτόλειο και πρωτόγονο χαρακτήρα του προ διετίας ντεμπούτο αποτελεί ένα βήμα μπροστά προς τη διάπλαση μιας ριζοσπαστικής μουσικής πρότασης, οι ενορχηστρώσεις της οποίας αξιοποιούν σύνθι σε βρασμό, γιουκαλίλι, σαξόφωνα, όρθιο μπάσο, κοφτές punk κιθάρες, industrial κρουστά και scat φωνητικά α-λα Meredith Monk για να υφάνουν ένα μαγικό μουσικό χαλί-πανόραμα ηχητικών αποχρώσεων: soul, R&B, πρώιμο hip-hop, funk και afrobeat, reggae, doo-wop· η καταγραφή χάνει το νόημά της όταν –σύντομα, πολύ σύντομα– συνειδητοποιείς πως το πιο αναπάντεχο μουσικό προφίλ μπορεί κάλλιστα να πεταχτεί (και πετάγεται) από την κάθε επόμενη γωνιά της περιπλάνησης.